Proyekto restorashon di koral
Restorá koral kachu di biná i koral kachu di biná grandi den e awanan plat rondó di Boneiru.
Pakiko?
Antes tabatin koral di kachu di biná i koral di kachu di biná grandi na abundansia den Laman Karibe. Nan tabata forma un repi kasi no interumpí kantu di kosta den e parti no hundu di e ref. Pero for di añanan 80 den henter Region di Karibe koral a bai atras debí na malesa di koral, blikiamentu di koral, pèrdida di seapel, deterioro di kalidat di awa i ekseso di piskamentu. Awendia e áreanan akí a para bira lugánan ku sobrá di koral i aki aya kolonia di koral ku ta na bida ainda i ku tin menasa di ekstinshon. Debí na deterioro lihé den e delaster 30 añanan awor ta menshoná e koralnan akí komo seriamente menasá riba lista kòrá di International Union for Conservation of Nature (IUCN).
Impakto riba klima i naturalesa
Koral di kachu di biná i koral di kachu di biná grandi ta koral di piedra ku ta krese lihé i ta duna struktura na ref ku no ta hundu den área di Karibe i parti tropikal oksidental di Oséano Atlántiko. Nan ta brinda protekshon i nan ta alohá rikesa grandi di habitante di ref i nan ta masha bunita pa mira. Ambos tipo di koral a deteriorá drástikamente na añanan setenta i ochenta. Debí na e pèrdida grandi, e kapasidat di e sorto di koralnan akí pa reprodusí nan mes a bira ménos.
Komu ku nan ta krese lihé i nan por reprodusí nan mes via ‘stèkmentu’ ta posibel pa reprodusi koral di kachu di biná na un forma efikas den kriadero spesial den laman. E proyekto pa restorashon di koral di Reef Renewal Bonaire ta dirigí pa pone miles di koral kultivá den e partinan afektá di ref boneriano. Di e forma ei populashon di koral por rekuperá su mes i ta mehorá diversidat genétiko sigurando asina e potensial pa keda na bida di e koralnan akí riba término largu. E ekosistema di e ref restorá lo funshoná mihó. A lo largo e ref restorá lo protegé kosta kontra ola, tormenta i inundashon. Esei ta prevení pèrdida di bida, daño na propiedat i eroshon.
Impakto sosial
Pa e proyekto di restorashon di koral por tin éksito, ta envolví komunidat boneriano i tin atenshon pa edukashon. Esaki ta nesesario pa por splika balor ekológiko i ekonómiko di e sorto di koralnan akí, duna un bista di grandura i seriedat di e menasanan i fiha rumbo pa rekuperashon di populashon di koral.
Tur siman ta tene presentashon ku ta basta aksesibel i ta uza internet i medionan sosial komo instrümènt pa promové konsiensia i pa envolví públiko den restorashon di e tipo di koralnan akí. E proyekto di restorashon di koral ta traha huntu ku diferente skol di sambuyá pa ehekushon di aktividat di restorashon i pa formashon i reklutamentu di boluntario via programa edukativo. E formashon spesial di Coral Restoration Diver, ta forma parti di kultivo di koral i programa di restorashon. Ta un eksperensia di man na obra kaminda ta envolví hende i ta laga nan ta parti di e solushon i na mes momento yuda den aktividat di restorashon.

Impakto ekonómiko
Reef Renewal Bonaire ta traha dirèkt huntu ku empresa lokal di sambuyá pa krea kultivo di koral, desaroyá programa pa restorashon di koral i promové turismo responsabel. E empresanan di sambuyá ku ta partisipá na e proyekto no solamente ta bolbe planta riba e refnan lokal, pero ta atraé kliente tambe ku ta bini bèk aña aden aña afó pa yuda ku mantenshon di ref restorá. Na mes momento e programanan edukativo di e empresanan di sambuyá ta yuda e fundashon pa duna atenshon na e proyekto di restorashon i sosten’é.
E proyekto di restorashon di koral ta un ehèmpel efektivo di ekoturismo komo ku e ta un atrakshon importante pa hende ku ta sali na defensa di naturalesa, sambuyadó i turista i ta kontribui supstanshal na posishon di vanguardia boneriano den mundu internashonal di turismo i mantenshon di naturalesa.

Kiko abo por hasi?
E proyekto di restorashon di koral a krese enorme for di tempu ku a pone e promé koralnan den kultivo. A logra e resultadonan grásias na ayudo di boluntario, donatùr, partner i spònsernan.
Interesadonan por haña un formashon kompleto pa Coral Restoration Diver i traha komo boluntario pa e fundashon, òf yuda dirèkt ku finansiamentu di esfuersonan di restorashon hasiendo un donashon, òf adoptando koral.
Pero restorashon di koral no ta posibel sin kontribushon di henter komunidat pa preservashon di nos refnan, sambuyá na un forma kouteloso, kumpli ku reglanan di parke marino i duna preferensha na krema pa protekshon kontra solo ku ta seif pa koral i produktonan ku por deskomponé di un forma biológiko.

Kultivo i plantamentu di miles di koral salú ta yuda ref afektá mesora. Lo ta un eksperensia inkreiblemente satisfaktorio pa esnan apashoná ku a kere den e proyeto aki, pa mira e kolonia krese i desaroyá despues.


